اردیبهشت 7, 1404
حروف اضافه (Präpositionen) در زبان آلمانی کلمات یا گروه‌های کوچکی از کلمات هستند که اسم‌ها، ضمایر یا عبارات اسمی را به دیگر بخش‌های جمله متصل می‌کنند. این کلمات در ساخت جملات معنادار نقشی حیاتی ایفا می‌کنند و معمولاً روابطی مانند حرکت یا جهت، مکان یا موقعیت، یا ارتباطات دیگر بین یک شیء و بقیه جمله را مشخص می‌نمایند.
در واقع، حروف اضافه مانند نوعی “چسب” عمل کرده و ارتباط بین عناصر مختلف یک جمله را برقرار می‌کنند. بدون آن‌ها، بیان جزئیاتی نظیر مکان، جهت، زمان، شیوه یا دلیل در جملات آلمانی دشوار خواهد بود.
مثال‌هایی از نقش حروف اضافه:
یکی از جنبه‌های بسیار مهم در یادگیری حروف اضافه آلمانی، تعامل اجباری آن‌ها با نظام حالت دستوری (Nominativ, Akkusativ, Dativ, Genitiv) است. حروف اضافه، حالت اسم یا ضمیری را که مستقیماً بعد از آن‌ها می‌آید، تعیین می‌کنند. به همین دلیل، یکی از مؤثرترین روش‌ها برای یادگیری آن‌ها، دسته‌بندی بر اساس حالتی است که طلب می‌کنند.
این تعامل مستقیم حروف اضافه بر حالت، یکی از چالش‌های اصلی برای زبان‌آموزان است. در بسیاری از زبان‌ها چنین تأثیر مستقیمی وجود ندارد و استفاده نادرست از حالت دستوری پس از حرف اضافه، اغلب نشان‌دهنده غیربومی بودن فرد است.
حروف اضافه آلمانی کلماتی پیونددهنده هستند که معمولاً قبل از اسم یا ضمیر در جمله قرار می‌گیرند. برخی از حروف اضافه رایج عبارتند از: für, auf, an, unter, über, bei, von, mit.
همانطور که گفته شد، نقش اصلی این حروف اضافه، ارائه اطلاعات دقیق در مورد مکان، جهت، زمان، شیوه یا دلیل است. بدون استفاده از این کلمات، افزودن چنین جزئیاتی به جملات امکان‌پذیر نخواهد بود. مثال‌های ذکر شده در ابتدای متن به وضوح این نقش را نشان می‌دهند.
به دلیل وجود نظام حالت دستوری در آلمانی، استفاده از حروف اضافه نسبت به زبان‌هایی مانند انگلیسی پیچیده‌تر است. حروف اضافه آلمانی به طور مستقیم بر حالت دستوری اسمی که بعد از آن‌ها می‌آید، تأثیر می‌گذارند.
بنابراین، زبان‌آموزان باید از جایگزینی مستقیم حروف اضافه انگلیسی با آلمانی، حتی اگر معنی ظاهری یا صدای مشابهی داشته باشند، جداً خودداری کنند. کاربرد و حالتی که این حروف تعیین می‌کنند ممکن است در دو زبان متفاوت باشد و این امر می‌تواند منجر به اشتباه شود. مثال: کلمه آلمانی “bei” و کلمه انگلیسی “by” در تلفظ و حتی گاهی معنی مشابهند (“نزدیک”)، اما کاربردهای دیگر آن‌ها یکسان نیست.
در زبان آلمانی، حروف اضافه بر اساس حالتی که برای اسم یا ضمیر بعد از خود تعیین می‌کنند، به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
برای استفاده صحیح از این حروف، آشنایی کامل با نظام حالت دستوری زبان آلمانی کاملاً ضروری است.
حروف اضافه مفعولی آن‌هایی هستند که همواره و بدون استثنا باعث می‌شوند اسم یا ضمیر مستقیماً پس از آن‌ها در حالت مفعولی (Akkusativ) قرار گیرد. این قاعده مستقل از جایگاه حرف اضافه در کل جمله است.
فهرست حروف اضافه رایج مفعولی به همراه ترجمه انگلیسی آن‌ها عبارت است از:
در جدول زیر، مثال‌هایی از کاربرد هر یک از این حروف اضافه در جملات آلمانی آورده شده است. در این مثال‌ها، حالت مفعولی اسم بعد از حرف اضافه به وضوح نشان داده شده است.
| حرف اضافه | معنی انگلیسی | مثال آلمانی | ترجمه فارسی |
| bis | until, to | Ich warte bis nächste Woche. | من تا هفته آینده صبر می‌کنم. |
| durch | through, across | Wir gehen durch das Tor. | ما از میان دروازه عبور می‌کنیم. |
| entlang | along, down | Sie fährt die Straße entlang. | او در طول خیابان رانندگی می‌کند. |
| für | for | Er kocht für seine Freundin. | او برای دوست دخترش آشپزی می‌کند. |
| gegen | against, towards | Der Ball rollt gegen die Wand. | توپ به طرف دیوار می‌غلتد. |
| ohne | without | Sie geht ohne ihren Freund. | او بدون دوست پسرش می‌رود. |
| um | around, at | Wir treffen uns um Mitternacht. | ما نیمه شب همدیگر را ملاقات می‌کنیم. |
در ادامه بحث حروف اضافه مفعولی که همواره حالت آکوزاتیو را برای اسم بعد از خود ایجاد می‌کنند، به مثال‌های بیشتری توجه کنید:
این مثال‌ها نشان می‌دهند که چگونه حروف اضافه durch, für, و entlang اسم بعد از خود را در حالت Akkusativ قرار می‌دهند.
حروف اضافه داتیو آن‌هایی هستند که همواره و بدون استثنا باعث می‌شوند اسم یا ضمیر مستقیماً پس از آن‌ها در حالت داتیو (Dativ) قرار گیرد. این قاعده مستقل از جایگاه این حروف در کل جمله است.
فهرست حروف اضافه رایج داتیو:
در اینجا فهرستی از حروف اضافه داتیو رایج به همراه معنی کلی آن‌ها آورده شده است:
شناخت این حروف و حفظ کردن آن‌ها به همراه این قاعده که همیشه حالت داتیو را طلب می‌کنند، در ساخت جملات صحیح آلمانی بسیار مهم است.
در جدول زیر، مثال‌هایی از کاربرد هر یک از این حروف اضافه در جملات آلمانی آورده شده است. در این مثال‌ها، حالت داتیو اسم بعد از حرف اضافه به وضوح نشان داده شده است.
| حرف اضافه | معنی انگلیسی | مثال آلمانی | ترجمه فارسی |
| aus | out of, from | Er kommt aus dem Supermarkt. | او از سوپرمارکت می‌آید. |
| bei | at, near, with | Sie wohnen bei ihren Eltern. | آن‌ها نزد والدینشان زندگی می‌کنند. |
| mit | with | Wir fahren mit dem Zug. | ما با قطار می‌رویم. |
| nach | after, to | Ich spiele Fußball nach der Schule. | من بعد از مدرسه فوتبال بازی می‌کنم. |
| seit | since, for | Er lernt Deutsch seit drei Jahren. | او سه سال است که آلمانی یاد می‌گیرد. |
| von | from, of | Das ist das Auto von meinem Vater. | این ماشین پدرم است. |
| zu | to | Ich gehe zum Arzt. | من نزد دکتر می‌روم. |
| außer | except for | Außer dem neuen Kollegen waren alle krank. | به جز همکار جدید، همه مریض بودند. |
| gegenüber | opposite | Die Bank ist gegenüber dem Theater. | بانک رو به روی تئاتر است. |
| ab | from | Ab nächster Woche bin ich im Urlaub. | از هفته آینده من در تعطیلات هستم. |
در ادامه آشنایی با حروف اضافه داتیو که همواره حالت داتیو را برای اسم بعد از خود ایجاد می‌کنند، به مثال‌های بیشتری توجه کنید:
این مثال‌ها نشان می‌دهند که حروف اضافه aus, bei, و mit چگونه اسم بعد از خود را در حالت Dativ قرار می‌دهند.
ترکیب حروف اضافه داتیو با حروف تعریف
در زبان آلمانی، حروف اضافه داتیو و حروف تعریف معین می‌توانند با یکدیگر ترکیب شده و کلمات کوتاه‌تر و پرکاربردی را تشکیل دهند. آشنایی با این ترکیب‌ها به روان‌تر صحبت کردن و درک بهتر کمک می‌کند. برخی از رایج‌ترین این ترکیب‌ها عبارتند از:
حروف اضافه اضافی آن‌هایی هستند که معمولاً باعث می‌شوند اسم یا ضمیر مستقیماً پس از آن‌ها در حالت اضافی (Genitiv) قرار گیرد. حالت اضافی در آلمانی بیشتر برای نشان دادن مالکیت یا رابطه نزدیک بین اسم‌ها به کار می‌رود و اغلب می‌توان آن را با کلمه “of” در انگلیسی مقایسه کرد.
فهرست حروف اضافه رایج اضافی:
حروف اضافه اضافی دیگر:
فهرست دیگری از حروف اضافه که حالت Genitiv را طلب می‌کنند:
در جدول زیر، مثال‌هایی از کاربرد این حروف اضافه در جملات آلمانی آورده شده است. در این مثال‌ها، حالت اضافی اسم بعد از حرف اضافه نشان داده شده است.
| حرف اضافه | معنی انگلیسی | مثال آلمانی | ترجمه فارسی |
| (an)statt / statt | instead of | Anstatt eines Buches kaufte ich eine Zeitschrift. | به جای یک کتاب، من یک مجله خریدم. |
| außerhalb | outside of | Außerhalb der Stadt ist es ruhiger. | خارج از شهر آرام‌تر است. |
| innerhalb | inside of, within | Innerhalb eines Monats werde ich umziehen. | در عرض یک ماه من نقل مکان خواهم کرد. |
| trotz | despite | Trotz des Regens gehen wir spazieren. | با وجود باران، ما قدم می‌زنیم. |
| während | during | Während des Konzerts war es sehr laut. | در طول کنسرت خیلی شلوغ بود. |
| wegen | because of | Wegen des schlechten Wetters bleiben wir zu Hause. | به دلیل هوای بد، ما در خانه می‌مانیم. |
در ادامه آشنایی با حروف اضافه اضافی که معمولاً حالت Genitiv را برای اسم بعد از خود ایجاد می‌کنند، به مثال‌های بیشتری توجه کنید:
این مثال‌ها کاربرد حروف اضافه außerhalb, innerhalb, و trotz را نشان می‌دهند.
نکته مهم: گرایش به استفاده از داتیو به جای اضافی در زبان محاوره
شایان ذکر است که در زبان آلمانی محاوره و غیررسمی، گرایش فزاینده‌ای به استفاده از حالت داتیو به جای حالت اضافی پس از برخی حروف اضافه Genitiv (به‌ویژه trotz و wegen) وجود دارد.
همچنین، در گفتار غیررسمی، برای نشان دادن مالکیت، به جای ساختار Genitiv (مانند des Mannes)، اغلب از ساختار von + داتیو استفاده می‌شود:
این تغییرات نشان‌دهنده نوعی ساده‌سازی در زبان محاوره هستند. اگرچه لازم است با اشکال صحیح حالت اضافی آشنا باشید، درک و تشخیص این معادل‌های داتیو برای برقراری ارتباط در موقعیت‌های روزمره بسیار مهم است و به طبیعی‌تر صحبت کردن شما کمک می‌کند.
حروف اضافه دوطرفه (Wechselpräpositionen) دسته‌ای خاص از حروف اضافه هستند که می‌توانند بسته به نقش معنایی خود در جمله، هم با حالت مفعولی (Akkusativ) و هم با حالت داتیو (Dativ) به کار روند. ده حرف اضافه رایج در این دسته عبارتند از:
an, auf, hinter, in, neben, über, unter, vor, zwischen
(توجه: حرف اضافه entlang نیز گاهی به عنوان حرف اضافه مفعولی یا دوطرفه (با گرایش به مفعولی در صورت قرار گرفتن بعد از اسم) ذکر می‌شود.)
قاعده تعیین حالت برای حروف اضافه دوطرفه (“Wo؟” یا “Wohin؟”)
قانون اساسی برای تعیین حالت پس از حروف اضافه دوطرفه، توجه به مفهوم حرکت یا موقعیت است:
درک این تفاوت معنایی کلید انتخاب حالت دستوری صحیح با این حروف اضافه است.
فهرست حروف اضافه رایج دوطرفه (همراه با معنی)
در اینجا لیست حروف اضافه دوطرفه به همراه معنی کلی آن‌ها آورده شده است:
در جدول زیر، مثال‌های واضح و متضادی برای هر یک از حروف اضافه دوطرفه آورده شده است که کاربرد آن‌ها را هم در حالت مفعولی (نشان‌دهنده حرکت/جهت) و هم در حالت داتیو (نشان‌دهنده مکان/موقعیت) نشان می‌دهد.
| حرف اضافه | معنی انگلیسی | مثال با داتیو (مکان) | ترجمه فارسی | مثال با مفعولی (حرکت) | ترجمه فارسی |
| an | on, at, to | Das Bild hängt an der Wand. | عکس به دیوار آویزان است. | Ich hänge das Bild an die Wand. | من عکس را به دیوار آویزان می‌کنم. |
| auf | on, upon, at, to | Das Buch liegt auf dem Tisch. | کتاب روی میز قرار دارد. | Ich lege das Buch auf den Tisch. | من کتاب را روی میز می‌گذارم. |
| hinter | behind | Der Hund schläft hinter dem Sofa. | سگ پشت مبل می‌خوابد. | Ich stelle das Fahrrad hinter das Haus. | من دوچرخه را پشت خانه می‌گذارم. |
| in | in, into, to | Wir sind in der Stadt. | ما در شهر هستیم. | Wir gehen in die Stadt. | ما به شهر می‌رویم. |
| neben | next to, beside | Die Lampe steht neben dem Bett. | لامپ کنار تخت قرار دارد. | Ich stelle den Stuhl neben den Tisch. | من صندلی را کنار میز می‌گذارم. |
| über | over, above, about, across | Die Lampe hängt über dem Tisch. | لامپ بالای میز آویزان است. | Der Vogel fliegt über den Baum. | پرنده از بالای درخت پرواز می‌کند. |
| unter | under, below | Der Ball ist unter dem Tisch. | توپ زیر میز است. | Der Hund kriecht unter den Tisch. | سگ زیر میز می‌خزد. |
| vor | in front of, before | Das Auto steht vor dem Haus. | ماشین جلوی خانه پارک شده است. | Ich stelle die Vase vor das Fenster. | من گلدان را جلوی پنجره می‌گذارم. |
| zwischen | between | Der Stuhl steht zwischen dem Tisch und der Wand. | صندلی بین میز و دیوار قرار دارد. | Ich setze mich zwischen meine Freunde. | من بین دوستانم می‌نشینم. |
| entlang | along | Der Fluss fließt dem Ufer entlang. | رودخانه در امتداد ساحل جریان دارد. | Wir gehen den Fluss entlang. | ما در امتداد رودخانه قدم می‌زنیم. |
همانطور که دیدیم، در استفاده از حروف اضافه دوطرفه، انتخاب حالت دستوری (مفعولی یا داتیو) اغلب به نوع فعل جمله بستگی دارد:
برخی حروف اضافه (شامل دوطرفه و داتیو) می‌توانند با حروف تعریف معین ترکیب شده و کلمات کوتاه‌تر و رایجی را تشکیل دهند. آشنایی با این ترکیب‌ها برای روان‌تر صحبت کردن و درک زبان ضروری است:
در زبان آلمانی، برخی فعل‌ها همیشه با یک حرف اضافه خاص و به دنبال آن یک حالت دستوری مشخص می‌آیند (مانند “منتظر کسی/چیزی بودن” که همیشه با حرف اضافه “auf” و حالت مفعولی می‌آید). این ترکیب‌های فعل + حرف اضافه + حالت باید به عنوان یک واحد کامل حفظ شوند.
هنگام یادگیری فعل‌های جدید، توصیه می‌شود حرف اضافه ثابت و حالت مربوط به آن را نیز به خاطر بسپارید.
ترکیبات Da-/Dar- با حروف اضافه:
برای اشاره به چیزی که قبلاً ذکر شده، می‌توان از پیشوند da- (یا dar- قبل از حروف اضافه با مصوت) همراه با حرف اضافه استفاده کرد.
یک عبارت حرف اضافه‌ای از ترکیب حرف اضافه + اسم یا ضمیر تشکیل می‌شود. این عبارات در جمله دو نقش اصلی دارند:
استفاده صحیح از این عبارات نیازمند انتخاب حرف اضافه درست و استفاده از حالت دستوری صحیح برای اسم یا ضمیر بعد از آن است (به خصوص برای حروف اضافه دوطرفه که نیاز به آکوزاتیو یا داتیو دارند). همچنین، صرف صحیح حروف تعریف و صفت‌ها در داخل عبارت حرف اضافه‌ای مهم است؛ اشتباه در این موارد می‌تواند منجر به جملاتی نادرست یا تغییر معنا شود.
نتیجه‌گیری: اهمیت تسلط بر حروف اضافه
حروف اضافه کلمات ربطی ضروری در آلمانی هستند که جزئیات مهمی به جملات اضافه می‌کنند. آن‌ها بر اساس حالتی که ایجاد می‌کنند (مفعولی، داتیو، اضافی و دوطرفه) دسته‌بندی می‌شوند. حروف اضافه دوطرفه بسته به مفهوم (حرکت یا مکان) حالت آکوزاتیو یا داتیو می‌گیرند. برخی فعل‌ها با حروف اضافه ثابتی می‌آیند که باید همراه آن‌ها آموخته شوند. عبارات حرف اضافه‌ای هم نقش قیدی و هم وصفی دارند.
درک و استفاده صحیح از حروف اضافه برای ارتباط دقیق و روان بسیار مهم است. توصیه می‌شود با تمرین در موقعیت‌های مختلف، توجه به کاربرد آن‌ها در متون اصلی و اجتناب از ترجمه مستقیم، بر این بخش ضروری مسلط شوید. تمرین مداوم و مواجهه با زبان کلید موفقیت است.
افروز جهانگیری مدرس و متخصص زبان آلمانی و بنیانگذار مجموعه آموزشی "جرمن ترم" و "گروه آموزشی افروز جهانگیری" هستند. ایشان با سال‌ها تجربه در زمینه آموزش زبان آلمانی با تمرکز بر متدهای نوین و کاربردی، به هزاران زبان‌آموز کمک کرده‌اند تا به سطح مطلوبی از تسلط دست یافته و مسیر خود را برای تحصیل، کار یا زندگی در آلمان هموار کنند. تخصص اصلی ایشان در آمادگی برای آزمون‌های بین‌المللی زبان آلمانی (مانند گوته، تلک، ÖSD) و ارائه مشاوره‌های تخصصی در زمینه آوسبیلدونگ و فرصت‌های شغلی در آلمان است.
تمام حقوق متعلق به «گروه آموزشی افروز جهانگیری» است.