یادگیری زبان، سفری مرحله‌به‌مرحله است که از گام‌های ساده آغاز می‌شود و تا تسلط کامل ادامه پیدا می‌کند. برای اینکه زبان‌آموزان بتوانند مسیر خود را به‌درستی بشناسند و پیشرفتشان را ارزیابی کنند، چارچوب مرجع مشترک زبان‌های اروپایی (CEFR) شش سطح اصلی تعریف کرده است: A1، A2، B1، B2، C1 و C2. هر یک از این سطوح، معیار مشخصی از توانایی‌ها و مهارت‌های زبانی در شنیدار، گفتار، خواندن و نوشتن ارائه می‌دهند.
در این مقاله قصد داریم به‌طور دقیق به تفاوت بین سطوح A1 تا C1 بپردازیم و توضیح دهیم که در هر مرحله چه مهارت‌هایی به دست می‌آورید. این شناخت به شما کمک می‌کند تا هم سطح فعلی خود را بهتر درک کنید و هم مسیر یادگیری‌تان را با هدف‌گذاری درست ادامه دهید.
پیشنهاد کاربران:
معرفی چارچوب اروپایی مشترک مرجع برای زبان‌ها (CEFR) به زبان ساده.
CEFR یک سیستم بین‌المللی است که برای سنجش و مقایسه مهارت‌های زبانی طراحی شده. این چارچوب شش سطح اصلی دارد:
A1 و A2: سطح مبتدی (شروع آشنایی با زبان و توانایی برقراری ارتباط ساده)
B1 و B2: سطح متوسط (توانایی گفت‌وگوهای روزمره و حرفه‌ای در موقعیت‌های مختلف)
C1 و C2: سطح پیشرفته (تسلط بالا تا حدی که بتوانید مثل یک فرد بومی ارتباط برقرار کنید)
مزیت CEFR این است که یک زبان‌آموز در هر کشوری و با هر زبانی، می‌تواند سطح خودش را با یک معیار مشخص بیان کند. به همین دلیل دانشگاه‌ها، مدارس زبان، و حتی کارفرماها از این چارچوب برای پذیرش یا استخدام استفاده می‌کنند.
سطح A1: نوزاد سخنگو (Anfänger – مبتدی)
یادگیری زبان از همین نقطه آغاز می‌شود: سطح A1. در این مرحله شما مثل یک «نوزاد سخنگو» هستید؛ تازه شروع کرده‌اید اولین کلمات و عبارات را بشناسید و به کار ببرید. همه‌چیز ساده، ابتدایی و پایه‌ای است، اما همین پایه‌ها ستون اصلی پیشرفت شما را می‌سازند. در این سطح هنوز نمی‌توانید گفت‌وگوهای طولانی داشته باشید، اما قادر خواهید بود نیازهای اولیه خود را بیان نمایید، سوال‌های خیلی ساده بپرسید و ارتباط اولیه برقرار کنید.
شعار سطح: من می‌توانم زنده بمانم!
در سطح A1 شما تازه وارد دنیای زبان می‌شوید و توانایی‌تان محدود به رفع نیازهای ابتدایی است. درست مثل یک مسافر در کشور خارجی که فقط می‌خواهد بتواند چیزی بخورد، راهش را پیدا کند یا خود را معرفی کند. به همین دلیل می‌گوییم شعار این سطح «زنده ماندن» است. یعنی شما می‌توانید در موقعیت‌های خیلی ساده روزمره از پس خودتان بربیایید.
* توانایی درک (Verstehen)
در این سطح می‌توانید واژه‌ها و عبارات بسیار ساده و روزمره را بشنوید و متوجه شوید. به شرطی که طرف مقابل آرام و شمرده صحبت کند. موضوعات معمولاً به زندگی روزمره مربوط می‌شوند، مثل معرفی خود، خرید، غذا یا آدرس.
* توانایی صحبت کردن (Sprechen)
در سطح A1 می‌توانید جملات خیلی کوتاه و ساده بسازید تا نیازهای اولیه خود را بیان کنید. می‌توانید خودتان را معرفی کنید، درباره ملیت، محل زندگی یا شغل‌تان اطلاعات ساده بدهید و به همین نوع سؤال‌های شخصی هم پاسخ دهید. همچنین می‌توانید درخواست‌های کوتاه داشته باشید (مثل سفارش غذا یا خرید یک بلیط) و از طرف مقابل چیزهای خیلی ابتدایی بپرسید. البته هنوز واژگان و ساختارهای شما محدود است و معمولاً برای بیان ایده‌ها به مکث، تکرار یا کمک مخاطب نیاز دارید.
* توانایی نوشتن (Schreiben)
در سطح A1 می‌توانید اطلاعات شخصی خیلی ساده را به صورت نوشتاری بیان کنید. مثلاً پر کردن فرم‌های کوتاه و ساده در هتل (نام، ملیت، شماره تلفن، آدرس) یا نوشتن جمله‌های خیلی ابتدایی مثل تبریک در یک کارت پستال یا یک پیام کوتاه ساده. همچنین می‌توانید فهرست‌های کوچک درست کنید (مثل لیست خرید) یا یادداشت‌های خیلی کوتاه برای خودتان بنویسید.
* مثال کاربردی: شما می‌توانید در یک کافه، یک قهوه سفارش دهید و قیمت آن را بپرسید.
شما می‌توانید وارد یک کافه شوید، یک قهوه سفارش دهید و قیمت آن را بپرسید. همین‌طور اگر در سفر باشید، می‌توانید آدرس هتل یا ایستگاه قطار را بپرسید و پاسخ‌های خیلی ساده مثل راست، چپ یا مستقیم را متوجه شوید. حتی در فروشگاه می‌توانید یک بطری آب یا نان بخرید و مبلغ را بپردازید.
ـ مشتری: Einen Kaffee, bitte. (یک قهوه، لطفاً.)
- گارسون: Gerne. Möchten Sie Milch oder Zucker?
(با کمال میل. می‌خواهید شیر یا شکر داشته باشد؟)
ـ مشتری: Mit Milch, bitte. (با شیر، لطفاً.)
- گارسون: Das macht zwei Euro (هزینه‌اش دو یورو می‌شود.)
ـ مشتری: Wie viel kostet ein Stück Kuchen? (یک تکه کیک چقدر قیمت دارد؟).
- گارسون: Drei Euro. (سه یورو.)
این مثال کوتاه و کاربردی کمک می‌کند زبان‌آموز در سطح A1 مهارت شنیداری و مکالمه روزمره خود را تمرین کند.
۳. سطح A2: کودک کنجکاو (Grundlegende Kenntnisse – دانش پایه)
پس از یادگیری پایه‌های اولیه زبان در سطح A1، حالا در سطح A2 شما کمی مستقل‌تر می‌شوید. مثل یک «کودک کنجکاو» می‌توانید پرسش‌های بیشتری بپرسید، درباره موضوعات روزمره گفت‌وگو کنید و دایره واژگان خود را گسترش دهید. در این مرحله زبان‌آموز قادر است فراتر از نیازهای ابتدایی برود و ارتباط ساده ولی معنی‌دار با دیگران برقرار کند.
* شعار سطح: من می‌توانم داستان‌های کوتاه بگویم.
در سطح A2 شما دیگر فقط به زنده ماندن بسنده نمی‌کنید، بلکه می‌توانید تجربه‌ها و موقعیت‌های ساده زندگی را تعریف کنید. مثلاً می‌توانید درباره آخر هفته‌تان، یک سفر کوتاه یا یک خاطره روزمره توضیح بدهید. این همان نقطه‌ای است که از پرسش و پاسخ‌های خیلی ابتدایی فاصله می‌گیرید و وارد دنیای گفت‌وگوهای واقعی اما ساده می‌شوید.
* توانایی درک (Verstehen)
در سطح A2 می‌توانید جملات و عبارت‌های پرکاربرد را که با نیازهای فوری روزمره در ارتباط‌اند (مثل خانواده، خرید، کار، سفر یا محیط زندگی) متوجه شوید. همچنین می‌توانید پیام‌های کوتاه، آگهی‌ها، اطلاعیه‌های ساده یا گفت‌وگوهای خیلی مستقیم را درک کنید. مثلاً اگر کسی درباره برنامه روزانه‌اش، قیمت کالا یا مسیر اتوبوس صحبت کند، می‌توانید منظور کلی او را بفهمید.
* توانایی صحبت کردن (Sprechen)
در سطح A2 می‌توانید در مکالمه‌های ساده و مستقیم شرکت کنید و اطلاعات روتین را رد و بدل نمایید. می‌توانید درباره موضوعات روزمره مثل کار، خانواده، خرید یا سرگرمی‌ها صحبت کنید. همچنین می‌توانید از زمان گذشته ساده برای تعریف تجربه‌های کوتاه استفاده کنید؛ مثلاً بگویید آخر هفته چه کردید یا درباره یک سفر کوتاه توضیح دهید. گفت‌وگوهای شما هنوز ساده و کوتاه‌اند، اما نسبت به A1 روان‌تر و متنوع‌تر هستند.
* توانایی نوشتن (Schreiben)
در سطح A2 می‌توانید متن‌های کوتاه و ساده بنویسید. مثل یک یادداشت برای همکار، یک پیام برای دوست یا یک ایمیل غیررسمی. همچنین می‌توانید تجربه‌های روزمره‌تان را با جملات ساده بیان کنید؛ مثلاً شرح دهید آخر هفته چه کار کردید یا یک قرار ملاقات را هماهنگ کنید. توانایی نوشتن شما در این سطح به اندازه‌ای است که بتوانید نیازهای روزمره را از طریق متن برطرف کنید.
* مثال کاربردی: شما می‌توانید برای دوستتان تعریف کنید که آخر هفته گذشته چه کارهایی انجام داده‌اید.
شما می‌توانید برای دوستتان تعریف کنید که آخر هفته گذشته چه کارهایی انجام داده‌اید؛ مثلاً بگویید:
Am Samstag war ich im Park und habe Fußball gespielt. Am Sonntag habe ich meine Familie besucht.»
(شنبه در پارک بودم و فوتبال بازی کردم. یکشنبه خانواده‌ام را ملاقات کردم.)
۴. سطح B1: نوجوان مستقل (Selbstständige Sprachverwendung – کاربرد مستقل)
پس از گذراندن مراحل پایه و متوسط مقدماتی، در سطح B1 شما وارد مرحله‌ای می‌شوید که می‌توانید به‌صورت مستقل با دیگران ارتباط برقرار کنید. مثل یک «نوجوان مستقل»، قادر هستید درباره موضوعات آشنا و روزمره بحث کنید، تجربه‌ها و دیدگاه‌های خود را بیان کنید و در موقعیت‌های نسبتا پیچیده زندگی روزمره تصمیمات ساده‌ای بگیرید. این سطح نقطه گذار از مهارت‌های پایه‌ای به توانایی‌های پیشرفته‌تر زبان است.
* شعار سطح: من می‌توانم گلیم خودم را از آب بیرون بکشم!
در سطح B1 شما دیگر به کمک دیگران برای ارتباط‌های ساده نیازی ندارید و می‌توانید در موقعیت‌های نسبتا پیچیده روزمره، مثل خرید، سفر یا محل کار، خودتان نیازها و مشکلاتتان را برطرف کنید. درست مثل یک نوجوان مستقل که می‌تواند بدون کمک دیگران تصمیم بگیرد و از پس چالش‌های روزمره بربیاید، زبان‌آموز در این سطح توانایی مدیریت گفت‌وگوهای واقعی و کاربردی را دارد.
* توانایی درک (Verstehen)
در سطح B1 می‌توانید نکات اصلی یک گفتگوی استاندارد درباره موضوعات آشنا را متوجه شوید. مثل کار، مدرسه، خرید یا اوقات فراغت. علاوه بر فهم گفت‌وگوهای حضوری، می‌توانید متن‌های کوتاه و معمولی مثل ایمیل، پیام یا اطلاعیه‌های روزمره را درک کنید. حتی اگر گوینده کمی سریع‌تر یا با لهجه صحبت کند، قادر خواهید بود مفهوم کلی جمله‌ها و منظور اصلی او را بفهمید.
* توانایی صحبت کردن (Sprechen)
در سطح B1 می‌توانید اکثر موقعیت‌های روزمره و سفر را مدیریت کنید و در مکالمات کوتاه و طولانی درباره موضوعات آشنا شرکت کنید. می‌توانید تجربیات خود، آرزوها، برنامه‌ها و نظرات‌تان را بیان کنید و از طرف مقابل نیز اطلاعات بگیرید. همچنین قادر خواهید بود در موقعیت‌های نسبتا پیچیده، مثل رزرو هتل، خرید بلیط یا توضیح مشکل در مکان‌های عمومی، به‌صورت مستقل ارتباط برقرار کنید.
* توانایی نوشتن (Schreiben)
در سطح B1 می‌توانید یک متن ساده و منسجم در مورد موضوعات روزمره یا مورد علاقه خود بنویسید. این متن می‌تواند شامل تجربه‌های شخصی، خاطرات کوتاه، نظرات یا توضیح درباره یک برنامه باشد. همچنین می‌توانید نامه یا ایمیل غیررسمی به دوست یا همکار ارسال کنید و اطلاعات، خواسته‌ها یا پیشنهادات خود را به شکل روشن بیان نمایید.
* مثال کاربردی
شما می‌توانید درباره موضوعات روزمره و تجربه‌های شخصی بحث کنید، مثل مزایا و معایب زندگی در شهر:
Anna: „Ich wohne gern in der Stadt, weil es viele Arbeitsmöglichkeiten gibt.“
(من دوست دارم در شهر زندگی کنم چون فرصت‌های شغلی زیادی وجود دارد.)
Ben: „Ja, aber es ist oft laut und teuer. Auf dem Land ist es ruhiger.“
(بله، اما اغلب پر سر و صدا و گران است. در روستا آرام‌تر است.)
Anna: „Stimmt, aber öffentliche Verkehrsmittel sind in der Stadt besser.“
(درسته، اما حمل و نقل عمومی در شهر بهتر است.)
۵. سطح B2: جوان حرفه‌ای (Fortgeschrittene Sprachverwendung – کاربرد پیشرفته)
پس از کسب توانایی‌های مستقل در سطح B1، در سطح B2 شما به مرحله‌ای می‌رسید که می‌توانید به‌عنوان یک «جوان حرفه‌ای» در زبان عمل کنید. در این سطح قادر هستید در موقعیت‌های پیچیده‌تر روزمره، تحصیلی یا کاری شرکت کنید، نظرات خود را با استدلال بیان کنید و گفت‌وگوهای نسبتا طولانی و تخصصی را درک نمایید. B2 نقطه‌ای است که زبان‌آموز می‌تواند با اعتماد به نفس در دنیای واقعی زبان فعالیت کند.
* شعار سطح: من می‌توانم بحث‌های تخصصی را دنبال کنم.
در سطح B2، شما دیگر محدود به مکالمات روزمره نیستید و می‌توانید در موضوعات پیچیده‌تر تحصیلی، کاری یا اجتماعی شرکت کنید. می‌توانید استدلال‌های دیگران را درک کرده و نظرات خود را با دلایل منطقی بیان کنید. درست مثل یک «جوان حرفه‌ای» که می‌تواند در جلسات کاری یا کلاس‌های دانشگاهی فعال باشد، زبان‌آموز در این سطح قادر است گفت‌وگوهای تخصصی و چالش‌برانگیز را دنبال کند.
* توانایی درک (Verstehen)
در سطح B2 می‌توانید محتوای اصلی متون پیچیده و بحث‌های تخصصی در حوزه کاری، تحصیلی یا علایق خود را درک کنید. همچنین قادر هستید جزئیات و نکات مهم گفت‌وگوها و ارائه‌ها را متوجه شوید و تفاوت نظرها را تشخیص دهید. حتی اگر متون یا سخنرانی‌ها حاوی اصطلاحات تخصصی یا ساختارهای پیچیده باشند، می‌توانید مفهوم کلی و استدلال‌های اصلی را دنبال کنید.
* توانایی صحبت کردن (Sprechen)
در سطح B2 می‌توانید به‌صورت روان و بدون آمادگی قبلی درباره طیف وسیعی از موضوعات روزمره، کاری یا تخصصی صحبت کنید. می‌توانید نظرات خود را با دلایل و مثال‌های روشن بیان کنید و در بحث‌ها شرکت کنید. همچنین قادر هستید توضیحات مفصل بدهید، تجربیات و استدلال‌های خود را بیان کنید و به پرسش‌ها پاسخ دهید. این سطح توانایی برقراری ارتباط مؤثر در مکالمات چالش‌برانگیز و حتی نیمه‌تخصصی را نشان می‌دهد.
* توانایی نوشتن (Schreiben)
در سطح B2 می‌توانید یک متن واضح و دقیق بنویسید و دیدگاه خود را با دلیل و برهان بیان کنید. این متن می‌تواند شامل گزارش‌های کوتاه، مقالات تحلیلی یا ایمیل‌های رسمی باشد. همچنین می‌توانید استدلال‌های خود را ساختاربندی کنید و نکات مهم را با شفافیت منتقل نمایید.
* مثال کاربردی
شما می‌توانید یک برنامه مستند یا علمی به زبان آلمانی تماشا کنید و نکات اصلی و جزئیات مهم آن را درک کنید. همچنین می‌توانید در مورد محتوای برنامه با دیگران بحث کنید و نظر خود را بیان کنید.
Moderatorin im TV: „Heute sprechen wir über den Klimawandel und seine Auswirkungen auf die Welt.“
Zuschauer (du): „Ich habe verstanden, dass die Erderwärmung vor allem durch CO₂-Emissionen verursacht wird und dringend Maßnahmen nötig sind.“
ترجمه
مجری تلویزیون: «امروز درباره تغییرات اقلیمی و اثرات آن بر جهان صحبت می‌کنیم.»
تماشاگر (شما): «من متوجه شدم که گرمایش زمین عمدتاً به خاطر انتشار CO₂ ایجاد می‌شود و اقدامات فوری لازم است.»
۶. سطح C1: فرد متخصص (Fachkundige Sprachkenntnisse – دانش تخصصی)
در سطح C1 شما به مرحله‌ای می‌رسید که می‌توانید به‌عنوان یک «فرد متخصص» در زبان عمل کنید. در این سطح قادر هستید متون پیچیده و تخصصی را بفهمید، بحث‌ها و جلسات حرفه‌ای را دنبال کنید و دیدگاه‌های خود را با دقت و استدلال بیان نمایید. زبان‌آموز در این مرحله می‌تواند بدون مشکل با افراد بومی و متخصص ارتباط برقرار کند و در محیط‌های کاری یا تحصیلی پیشرفته کاملاً مؤثر عمل نماید.
* شعار سطح: من زبان را برای هر هدفی به کار می‌گیرم.
در سطح C1، شما دیگر محدودیتی در استفاده از زبان ندارید و می‌توانید در محیط‌های تحصیلی، کاری یا اجتماعی پیچیده با اطمینان عمل کنید. می‌توانید متون تخصصی را بخوانید، استدلال‌های پیچیده ارائه دهید و در بحث‌ها و مذاکرات حرفه‌ای شرکت کنید. درست مثل یک فرد متخصص، زبان‌آموز در این سطح قادر است زبان را برای هر هدف و موقعیتی به‌طور مؤثر به کار گیرد.
* توانایی درک (Verstehen)
در سطح C1 می‌توانید طیف وسیعی از متون طولانی و پیچیده، شامل مقالات تخصصی، گزارش‌ها و متون علمی را درک کنید. همچنین قادر هستید مفاهیم ضمنی و نکات غیرمستقیم را تشخیص دهید و ارتباط منطقی بین بخش‌های مختلف متن را بفهمید. این توانایی به شما امکان می‌دهد اطلاعات دقیق و پیچیده را به‌خوبی تحلیل کرده و در تصمیم‌گیری‌ها یا بحث‌های تخصصی از آن‌ها بهره ببرید.
* توانایی صحبت کردن (Sprechen)
در سطح C1 می‌توانید به‌صورت روان، دقیق و بدون نیاز به جستجوی کلمات صحبت کنید. قادر هستید در محیط‌های اجتماعی، تحصیلی و حرفه‌ای به‌طور مؤثر ارتباط برقرار کنید و نظرات، تحلیل‌ها و استدلال‌های خود را به وضوح بیان نمایید. همچنین می‌توانید در بحث‌ها و مذاکرات پیچیده شرکت کنید و دیدگاه‌های خود را با مثال و جزئیات پشتیبانی کنید، بدون اینکه محدودیت زبانی مانع جریان گفت‌وگو شود.
* توانایی نوشتن (Schreiben)
در سطح C1 می‌توانید متون پیچیده، منسجم و ساختاریافته بنویسید و از سبک‌های مختلف نوشتاری استفاده کنید، مثل مقالات علمی، گزارش‌های کاری یا نامه‌های رسمی و تحلیلی. قادر هستید دیدگاه‌های خود را به‌طور دقیق و منطقی بیان کنید، نکات اصلی و جزئیات مهم را برجسته کنید و متن خود را برای مخاطب قابل فهم و حرفه‌ای ارائه نمایید. این سطح توانایی شما را در نوشتن متون تخصصی و حرفه‌ای نشان می‌دهد.
* مثال کاربردی
شما می‌توانید در یک جلسه کاری به زبان آلمانی شرکت کرده و به راحتی نظرات تخصصی، تحلیل‌ها و پیشنهادات خود را بیان کنید.
Chef: „Wir müssen die Projektstrategie für das nächste Quartal besprechen.“
Sie (du): „Meiner Meinung nach sollten wir zuerst die Ressourcen optimieren und dann die Marketingstrategie anpassen.“
ترجمه:
مدیر: «ما باید استراتژی پروژه برای سه‌ماهه آینده را بررسی کنیم.»
شما: «به نظر من ابتدا باید منابع را بهینه کنیم و سپس استراتژی بازاریابی را تنظیم کنیم.»
سخن پایانی
یادگیری زبان، مسیری مرحله‌به‌مرحله و مستمر است که از سطح مبتدی تا تسلط کامل ادامه می‌یابد. چارچوب CEFR با شش سطح A1 تا C1 به زبان‌آموزان کمک می‌کند تا مهارت‌های خود را به‌صورت منظم و هدفمند پیش ببرند و سطح واقعی توانایی‌شان را بسنجند.
هر سطح، از نوزاد سخنگو تا فرد متخصص، مجموعه‌ای مشخص از مهارت‌ها در درک، صحبت کردن، نوشتن و خواندن ارائه می‌دهد و زبان‌آموز را آماده می‌کند تا در موقعیت‌های روزمره، تحصیلی و حرفه‌ای با اعتماد به نفس ارتباط برقرار کند. با درک دقیق تفاوت سطوح و تمرین مستمر، می‌توانید مسیر یادگیری خود را هوشمندانه برنامه‌ریزی کرده و به تسلط کامل بر زبان برسید.
