داتیو در زبان آلمانی

اولین نکته، اگر بتوانید از فعل یکی از این دو سوال را بپرسید فعل داتیو است‌. به چه کسی؟‌ برای چه کسی؟‌ به مثال توجه کنید:‌

１) فعل: geben / معنی:‌ دادن حالا از این فعل میتوانیم بپرسیم:‌ چه چیزی را میدهی؟‌

２)  فعل: Schreiben /  معنی: نوشتن حالا از این فعل میتوانیم بپرسیم:‌ برای چه کسی مینویسی؟‌

３)  فعل: schenken / معنی: هدیه دادن حالا از این فعل میتوانیم بپرسیم: به چه کسی هدیه میدهی؟

بنابراین افعال نام برده داتیو هستند.

خب حالا فعل داتیو را تشخیص دادیم بعدش چی؟ قدم بعدی تشخیص جنسیت در اسم ها و کلمه ها است. در ساختار دستور زبان آلمانی برای هر کلمه جنسیتی مشخص داریم  که یا مذکر یا مونث و یا خنثی است. در واقع تمام اسم ها در آلمانی جنسیت دارند.

در ساختار زبان آلمانی اگر در یک جمله یکی از أفعال داتیو را داشته باشیم باعث داتیو شدن اسم میشود و باید از ضمایر داتیوی استفاده کنید.

خب الان بیشتر توضیح میدم: اول آرتیکل رو یاد بگیریم آرتیکل با همان جنسیت های زبان آلمانی:

در ساختار دستور زبان آلمانی وقتی در یک جمله فعل داتیو به کار برده شده است، این آرتیکل ها (جنسیت کلمه ها) به آرتیکل های داتیو تغییر می کنند:

• der >>>تبدیل می شود به dem
• das >>> تبدیل می شود به dem
• die >>>تبدیل می شود به der
• die >>> جمع تبدیل می شود به den…n

به مثال توجه کنید:

Ich schreibe der Firma. من به این شرکت نامه نوشتم.

در این مثال کلمه  Firma به معنی شرکت است و آرتیکل (جنسیت) این کلمه مونث بوده و همان طور که در بالا گفته شد die است.

نکته مهم این جمله فعل داتیو آن است که طبق ساختار دستور زبان آلمانی هرگاه فعل جمله داتیو باشد، ناچارا اسم جمله هم باید داتیو باشد.

بنابراین die  به der تغییر میکند.

برای درک بهتر به این مثال توجه کنید:

Ich gebe dem Kind eine Schokolade. / من می دهم به این بچه شکلات را.

آرتیکل (جنسیت) کلمه بچه خنثی هست و چون  فعل جمله داتیو هست پس طبق ساختار دستور زبان آلمانی das  تبدیل می شود به dem.

حالا ممکن است این سوال پیش بیاید که این جمله دو اسم دارد، چطور باید تشخص دهیم که کدام اسم باید تغییر کند و ضمیر داتیو بگیرد؟‌ جواب این سوال بسیار ساده است: اسمی تغییر میکند و ضمیر داتیو میگیرد که،  جواب سوال چه کسی و برای چه کسی را بدهد.

اسم دوم آکوزاتیو که در مقاله ای با همین اسم توضیح مفصل داده ایم.

این مثال به درک بهتر شما کمک میکند، پس توجه کنید:

Ich schenke dem Mann das Buch. / من هدیه می دهم به این مرد این کتاب را.

همان طور که در ساختار دستور زبان آلمانی گفته شد، آرتیکل (جنسیت) مرد مذکر بوده پس der را میگیرد و چون فعل جمله داتیوی است به  dem تبدیل میشود. مثال بعدی:

Ich schenke den Männern das Buch. / من هدیه می دهم به این مردها این کتاب را.

طبق ساختار دستور زبان آلمانی وقتی کلمه ای جمع است مانند کلمه مردها در مثال بالا به جای آرتیکل die که برای کلمات جمع استفاده میشود، باتوجه به فعل داتیو جمله  تبدیل به den شود و یک n به آخر اسم جمع اضافه شود.

  ضمایر داتیو:

ich      من              mir                  <<<         به من /برای من

du      تو                     dir              <<<         به تو/برای تو

er/es/sie     او             ihm/ihm/ihr         <<<      به او/برای او

wir     ما             euer              <<<      به ما /برای ما

ihr    شما            unser             <<<         به شما/ برای شما

sie/Sie  آنها     ihnen/Ihnen   <<<    به آنها/ برای آنها

یادتان باشد از نمونه های بالا در جواب به برای چه کسی و به چه کسی  استفاده میکنم.   به مثال توجه کنید:

Ich schreibe Ali. / من می نویسم برای علی.

این یک جمله عادی است، اما اگر بخواهیم به جای علی بگوییم  ‘او” حالا میخواهیم  به جای علی در جمله بالا  بگوییم من می نویسم برای او. میدانیم کلمه علی مذکر است،  پس یعنی er میگیرد. حالا به این سوال جواب دهید:

ضمیر داتیوی بجای er چی هست؟ بله درست گفتید  ihm .

با توجه به این نکته جمله جدید را مطالعه کنید.

Ich schreibe ihm. من می نویسم به او.

بیایید یکبار دیگر مرور کنیم: به جمله زیر توجه کنید و پس از خواندن به سوال جواب دهید. برای جمله زیر کدام ضمیر داتیو نوشته میشود؟

Wir schenken  Peter und Sara ein Auto. / ما هدیه می دهیم به پتا و سارا یک ماشین.

اول فعل جمله را بررسی کنید ضمایر داتیو را به یاد آورید.

جواب صحیح: Wir schenken ihnen ein Auto. ما هدیه می دهیم به آنها یک ماشین.

نکته استثنائ:‌ حروف اضافه یک دسته از حروف اضافه هستند که تحت هر شرایطی اسم بعد از خودشون را داتیو میکنند،‌ به این مثال ها توجه کنید:

mit: Ich spreche mit dem Kind. / من صحبت می کنم با بچه

توضیحات:  mit یک حرف اضافه داتیوی هست پس طبق ساختار دستور زبان آلمانی اسم بعد از خود را  که بچه است را داتیو میکند.

آرتیکل داتیوی فراموش نشود! مثال بعدی:

zu: Ich gehe zu meiner Oma. من می روم پیش مادربزرگم

Zu  یک حرف اضافه داتیو ساز است،‌ پس اسم بعد از آن حتما داتیو خواهد شد.

mein + der= meiner آرتیکل مربوطه فراموش نشود. یک مثال دیگر:‌

von: Ich komme von der Arbeit. / من میام از سرکار.

کلمه Arbeit به معنی کار است و آرتیکل (جنسیت ) آن مونث است، پس طبق ساختار دستور زبان آلمانی die  مناسب است.

از طرفی von  حرف اضافه ای است که همیشه داتیو ساز است. به همین دلیل die به خاطر حرف اضافه von به der   تبدیل شده است. یک مثال دیگر:

nach: Nach dem Essen schlafe ich. / بعد از غذا میخوابم من

کلمه Essen  به معنی غذا است و آرتبکل (جنسیت) آن خنثی است.

در عین اینکه nach  یک حرف اضافه داتیو ساز است و در نهایت ضمیر das به dem   تبدیل میشود.

aus:Ich komme aus dem Iran. / من امده ام از ایران.

آرتیکل (جنسیت) کلمه ایران  مذکر و der است و چون aus طبق ساختار دستور زبان آلمانی همیشه داتیو ساز است پس ضمیر  der  به dem تغییر می کند.

bei:Ich bin bei dem (bei+ dem =beim ) /beim Artz. / من هستم پیش دکتر.

کلمه Artz به معنی دکتر است و آرتیکل (جنسیت) آن مذکر است و ضمیر مناسب آن der است.

در دستور زبان آلمانی حرف اضافه  bei  داتیو ساز است. در نظر داشته باشید که bei +dem می تواند به صورت مخفف بیاید و تبدیل به beim شود. به این نکته توجه کنید که  همه حرف اضافه ها با ارتیکل  های بعدشان مخفف نمیشوند ولی bei میشود.

seit: Seit dem Semesterbeginn habe ich kaum Zeit für Hobbys. / از شروع ترم من زمان کمی دارم برای سرگرمی

کلمه semesterbeginn  به معنی شروع ترم است و آرتیکل (جنسیت ) آن مذکر است و ضمیر مناسب der  است. با توجه به ساختار دستوری این زبان و حرف اضافه seit  که داتیو ساز است به  dem تبدیل میشود.

یک مرور کلی:

کدام حروف اضافه در زبان آلمانی به داتیو نیاز دارند؟

برخی از حروف اضافه آلمانی به داتیو نیاز دارند: aus  (از)، außer خارج از)، bei (در، نزدیک)، entgegen (در مقابل)، gegenüber (مقابل)، mit (با)، nach (پس از، به)، seit (از آنجا که , von (از) و zu (at, in, to).

برخی حروف اضافه دیگر (an [at]، auf [on]، entlang [در امتداد]، hinter [پشت]، در [in، into]، neben (در کنار، کنار)، über [بر روی، در سراسر]، unter [زیر، زیر]، vor [در مقابل]، و zwischen [در میان، بین]) ممکن است با داتیو (نشان دهنده مکان فعلی)، یا اتهام (نشان دهنده جهت به سمت چیزی) استفاده شود.

علاوه بر این، چهار حرف اضافه [an]statt (به جای)، trotz (به رغم)، während (در طول)، و wegen (به دلیل) که در زبان رسمی مدرن نیاز به جفت دارند، بیشتر با داتیو در آلمانی محاوره ای به عنوان مثال، “به دلیل آب و هوا” به جای Wegen des Wetters به ​​طور رسمی صحیح به عنوان wegen dem Wetter بیان می شود.

سایر حروف اضافه که در زبان رسمی نیاز به  Genetiv دارند، در سبک محاوره ای با فون (“von”) ترکیب می شوند، به عنوان مثال. außerhalb vom Garten به جای außerhalb des Gartens (“خارج از باغ”).

تمام داتیو ها و حروف اضافه داتیو ساز را تا جای امکان در این مقاله به صورتی ساده و با مثال برای شما توضیح دادیم.

تمام پکیج های خودآموز زبان آلمانی موسسه جرمن ترم شامل این نمونه توضیحات مفصل است. ما در این موسسه معتقدیم ساختار دستور زبان آلمانی نباید بدون تدریس مکالمه همراه باشد. شما با پکیج های خودآموز آلمانی موسسه جرمن ترم نه تنها دستور زبان زیبای آلمانی را بلکه مکالمه و پادکست را هم داشته باشید.